Zonnepanelen lelijk? Nee hoor, juist kleurrijk of decoratief

ROOSENDAAL/EINDHOVEN – Zonnepanelen staan niet bekend als esthetische hoogstandjes. Zeker bij hoogbouw kan dit een probleem vormen. Twee Brabantse bedrijven laten zien hoe je tóch volop van zonne-energie kunt genieten, zonder het gebouw geweld aan te doen.

De donkergekleurde zonnepanelen riepen al meer dan eens kritische reacties op en dat zal niet snel veranderen. Dit is zeker bij hoogbouw een reden voor sommige eigenaren om af te zien van deze bron van duurzame energie. 

Op een flat met tientallen appartementen of meerdere kantoren zit vaak een dak dat niet de ruimte biedt voor panelen die het hele gebouw van stroom voorzien. Er staan installaties bovenop of de oppervlakte is gewoon te klein. 

Gevel als alternatief

Een alternatief is de gevel. Maar om die nu vol te hangen met donkere panelen, die tot in de wijde omtrek zijn te zien: dat leidt tot weinig enthousiasme. Daar liggen echter wel degelijk kansen voor de toekomst wat betreft het binnenhalen van zonne-energie, berekende onderzoeksorganisatie TNO: er is in Nederland zo’n 1600 vierkante kilometer aan geveloppervlak beschikbaar. Een gigantisch duurzaam potentieel.

Daar speelden enkele bedrijven in de afgelopen tien jaar op in, met innovatieve concepten om én van zonne-energie te profiteren én iets moois op de muur te zetten. Zo heb je in Brabant Kameleon Solar uit Roosendaal en ZigZagSolar uit Eindhoven.

“Als mensen tegen ons zeggen: we willen terracotta, dan vragen wij: welke kleur?”

Guust Verpaalen

De twee hebben een andere aanpak. De Roosendalers zijn in 2016 begonnen met het maken van kleurpanelen voor energiegevels. “Wij wilden eigenaren van hoogbouw helpen aan gevels die mooi zijn én energie opleveren. We hebben inmiddels een kleurenbibliotheek met ongeveer vierduizend mogelijkheden. Als mensen tegen ons zeggen: we willen terracotta, dan vragen wij: welke kleur? Alleen van terracotta hebben wij al tientallen opties”, vertelt Guust Verpaalen, de eigenaar van Kameleon Solar.

Het bedrijf kan zonnepanelen in speciale kleuren of patronen maken, maar ze ook samen één afbeelding laten vormen. Bijvoorbeeld een foto van Michiel de Ruyter, zoals de Roosendalers deden voor Rijkswaterstaat. “We kunnen de zonnepanelen ook laten matchen met de kleur van het pand. Zo wilde een eigenaar nabij Oslo graag verduurzamen. Zijn gebouw heeft echter een beschermde status en dus waren panelen alleen een optie als ze dezelfde kleur zouden hebben als de originele gevelelementen uit 1961. Dat hebben we voor elkaar gekregen, met een combinatie van zonnepanelen en isolatieglas.”

Print zit aan de buitenkant

Kameleon heeft een speciale software waarmee zij kunnen zien of een bepaalde kleurencombinatie of afbeelding mogelijk is en hoe het eindresultaat eruit komt te zien. Vervolgens bestellen ze het glas bij de leverancier. In Roosendaal assembleren ze het zonnepaneel. “De afbeelding of het patroon wordt zichtbaar op de zwarte achtergrond van het paneel. De print zit aan de buitenkant.”

De zon vindt zijn weg door de gaatjes in de print. “Daar kan het licht doorheen schijnen op de cellen.” Die gaatjes ziet de buitenwereld niet. De speciale glassoort voorkomt ongewenste spiegeleffecten. De panelen worden aan elkaar gelamineerd en vervolgens aan de gevel bevestigd. Zo integreren ze in het pand, in plaats van dat ze door een frame uitsteken.

“Wij hebben niet te maken met één piekmoment: de zon draait gedurende de dag om de gevels heen“

Guust Verpaalen

Het levert vanzelfsprekend wel minder zonne-energie op dan de reguliere panelen op het dak. “Wij stemmen dat op maat af met de klant en kunnen de opbrengst vooraf berekenen, per kleur. Wil iemand geen overschot aan elektriciteit, maar precies genoeg kilowattuur om de autovloot op te laden? Dan zorgen we daarvoor. Ook de plaatsing van de panelen op de gevel kan daarin een rol spelen.”

Volgens Verpaalen ontstaat met hun techniek ook geen netcongestie. “Omdat wij niet te maken hebben met één piekmoment: de zon draait gedurende de dag om de gevels heen.”

Prijzige panelen

De panelen zijn prijzig, maar verdienen zichzelf met de huidige stroomprijzen alsnog snel terug, stelt Verpaalen. Inmiddels hangen de panelen van Kameleon Solar van Helmond tot aan Gävle in Zweden. Ook uit Amerika en Groot-Brittannië is veel belangstelling. 

Daarnaast werken de Roosendalers met Rijkswaterstaat aan een pilot om ook zonneweides aantrekkelijker te maken. ,”Zodat je straks niet door een landschap rijdt vol met donkere panelen. Die van Michiel de Ruyter hebben we daarvoor gemaakt.”

“De zon­ne­pa­ne­len zijn alleen zichtbaar voor vogels of als je op het balkon staat“

Frank Bartelen

Ook het Eindhovense ZigZagSolar biedt zonnepanelen voor gevels van hoogbouw aan, terwijl de buitenwereld daar niks van merkt. Een voorbijganger ziet een afbeelding of een gekleurde gevel, waarbij de bovenkant van iedere cassette uitsteekt. In een hellingshoek, zodat het water kan weglopen. Dit is het decoratieve paneel. Boven in de cassette zitten de zonnepanelen verwerkt. Die liggen naar de zon gericht en het zonlicht wordt door de decoratieve voorkant weerkaatst naar de zonnepanelen. 

“De zonnepanelen zijn alleen zichtbaar voor vogels of als je op het balkon staat”, vertelt Frank Bartelen van het Eindhovense bedrijf. Hij spreekt over meer dan 100 kilowattuur aan zonne-energie per vierkante meter per jaar en grofweg een gemiddelde prijs van 100 euro per vierkante meter extra, ten opzichte van een gevel zonder zonnepanelen.

Niet struikelen over zonneweides en kabels

ZigZagSolar heeft vooral klanten in Nederland en India, waar veel hoogbouw staat. “Ze kunnen kiezen voor één kleur of een afbeelding.” Ieder materiaal is mogelijk voor het decoratieve paneel. “Aan de achterkant van het paneel maken onze monteurs de isolatie, zodat je een volwaardige gevel hebt. Die zichzelf ook nog eens terugverdient.” 

Zo is in Sittard vorig jaar een gevel aangekleed met streetart, die werd uitgekozen door de bewoners. In totaal legde ZigZagSolar daar tweehonderd smalle zonnepanelen aan, die samen 16.000 kilowattuur ophaalden.

Bartelen vindt het belangrijk om de zonne-energie op te wekken, daar waar die ook wordt gebruikt. “Zodat we straks niet overal in Nederland struikelen over de zonneweides en kabels.”

Origineel artikle van Tim van Boxtel, 16 Augustus 2022.